Soyadların dili

Atina'da, Sabah gazetesinin bürosunda bir arkadaşımın telefonunu bulmak için rehbere bakıyorum. Soyadlarından yola çıkarak telefonu bulmaya çalışırken bazı soyadları dikkatimi çekti. Bir Türk'e böyle bir soyadını değil kabul ettirmek bu soyadını vermek isteyen devlet görevlilerine sorun çıkarması içten bile değil. Selanik'te yaşayan Bay Bangalis'in soyadı "Karaibnes..." üstelik Bay Bangalis bir işadamı. Dolayısı ile ilginç soyadı Selanik'in outdoor reklam panolarında bile bulunuyor.
Kostas'ın soyadı ise "Kerhanecioğlu..." sadece kerhaneci değil üstelik "kerhanecinin oğlu..."
Bir gazeteci arkadaşımın soyadı "Deli Petro...". Ünlü Rus Çarı'na Osmanlılar ve daha sonra Türkler tarafından verilen bir sıfatı Anadolu'dan geçen Rum ailesi soyadı olarak kullanmış. İlginçtir Rus Çarı Petro için Batılılar'ın kullandığı sıfat "Büyük Petro..." sadece biz Rus Çarı'na Deli Petro diyoruz.
İlginç soyadları dizi halinde devam ediyor Yunanistan'da. Mesela Kuloğlu. Türk-Yunan ilişkilerinin gelişmesi konusunda yıllardır çalışan, ERT-3'te bu konu üzerine program hazırlayan Stelyo Kuloğlu'nun ailesi de İzmir kökenli. Bunun dışında binlerce soyadı daha var Türkler'e ilginç gelecek olan... Parmaksız, Gedikoğlu, Yıldız gibi...(peki nasıl oluyorda Türkiye'de kısır olarak kullanılan kelimeler Yunanistan'da soyadına dönüşüyor.
Nedeni aslında çok basit 1924 yılında mübadeleden hemen sonra her ülkede oluşturulmaya çalışılan modern devletin bir ölçüsü de soyadı sorununun çözmek idi. Mübadele sonrası Yunanistan'a göçen Hıristiyanlar'ın modern devlet ilkeleri doğrultusunda soyadı almaları gerekiyordu. Zavallı Anadolulu Hıristiyan ailelere Yunan devleti tarafından şu soru soruldu.
"Soyadınız ne olacak?"
Devlet görevlisi bir yanıt alamayınca ikinci bir soru sordu, evlerini, geçmişlerini, ilişkilerini kaybetmiş ve Yunanistan'la hiç bir bağı olmayan bu insanlara
"Sizi Küçük Asya'da nasıl çağırırlardı?"
"Bilmem, babama kerhaneci derlerdi..."
Yunan devlet görevlisi anlamını bilmediği bu yanıtı hemen değerlendirir ve "Tamam, bundan sonra soyadın Kerhanecioğlu" kararını verirdi
İki devlet başkanının aldığı politik bir kararın topluma, milyonlarca insana yansımasının önemli bir göstergesi yukarıdaki örnekler.

YENİ ASIR 20 - 09 - 1999